YÖNTEM

İŞTE Almanya'dayız! Esas olarak ekonomi politik konuşurken, metafizik konuşmak zorunda da kalacağız. Ve bunu yaparken, gene yalnızca M. Proudhon'un "çelişkilerini izleyeceğiz. Oldukça iyi bir İngiliz olalım diye az önce bizi İngilizce konuşmaya zorladı. Şimdi ise sahne değişiyor. M. Proudhon bizi o sevgili anayurdumuza taşıyor ve, sevsek de sevmesek de, bizi gene Alman olmaya zorluyor. 

Eğer İngiliz, insanları şapka biçimine sokarsa, Alman da şapkaları düşünce biçimine sokar. İngiliz Ricardo'dur, zengin bir banker ve seçkin bir iktisatçı. Alman ise Hegel'dir, Berlin Üniversitesinde basit bir felsefe profesörü. 

Son mutlak kral ve Fransız saltanatının çöküşünün temsilcisi Louis XV şahsı için, kendisi Fransa'nın ilk iktisatçısı olan bir hekim atamıştı. Bu hekim, bu iktisatçı, Fransız burjuvazisinin yakın ve kesin zaferini temsil ediyordu. Doktor Quesnay ekonomi politikten bir bilim çıkardı; ve bu bilimi, o ünlü Tableau économique'inde özetledi. Bu tablo üzerinde ortaya çıkarılmış binbir açıklamaya ek olarak bizim elimizde bir de doktorun kendisi tarafından yapılmış olanı var. Bu, ardından "yedi önemli gözlem"in yer aldığı "ekonomik tablonun tahlili"dir.[a11] 

M. Proudhon bir başka Dr. Quesnay'dir. O, ekonomi politiğin metafiziğinin Quesnay'sidir. 

Şimdi metafizik –aslında tüm felsefe–, Hegel'e göre, yöntem ile özetlenebilir. Bundan ötürü biz, en az Tableau économiaue kadar puslu olan M. Proudhon'un yöntemini aydınlatmaya çalışmalıyız. Az yA da çok önemli yedi gözlem yapmamızın nedeni budur. Eğer M. Proudhon bizim gözlemlerimizden hoşnut olmazsa, eh, o zaman da kendisi bir başpapaz Baudeau olmak ve "ekonomiko-metafizik yöntemin açıklanmasını kendisi yapmak zorunda kalacaktır.[a12]